9 Gusht - Vedat Kokona "Kalorës i Urdhrit të Letërsisë dhe Arteve"

Në kuadër të 108 vjetorit të lindjes së shqipëruesit dhe shkrimtarit Vedat Kokona u zhvillua një takim për të nderuar dhe kujtuar veprën e tij në bibliotekën “Misto Treska”, më 9 gusht 2021. Në këtë takim morën pjesë kryesisht studentë por edhe të tjerë interesuar. Me këtë rast Drejtoria e Kulturës dhe Trashëgimisë Kulturore ftoi z. Ndriçim Kulla për të folur me më shumë detaje mbi jetën dhe veprën e Vedat Kokonës.
Lindi më 7 gusht 1913, në Izmir, Turqi. Në vitin 1920 u kthye në Shqipëri bashkë me familjen. Shkollën fillore e kreu në Tiranë, më pas studimet i vazhdoi në Liceun Francez të Korçës. Në vitin 1938 u diplomua për drejtësi nga Universiteti i Sorbonës në Paris.
Kokona punoi për 15 vjet si përkthyes i gjuhës frënge, angleze, italiane dhe ruse në shtëpinë botuese “Naim Frashëri” (1950-1965). Në vitet 1965-1988 ka qenë pedagog pranë Departamentit të Gjuhës Frënge në Universitetin e Tiranës. U nda nga jeta në 14 tetor 1998.
Vepra e tij në gjuhën shqipe nis me një libër me përshtypje të një udhëtimi “Nga Tirana në Stokholm” (1934), më pas “Dritë dhe Hije” (poezi, 1938), “Yje të këputur” (novela, 1940), “Lulja dhe Shega” (pjesë për fëmijë), “Me valët e jetës” (roman, 1960), “Hijet e natës” (dramë, 1964), “Mbi përkthimin” (traktat), “Komedia e përjetshme” (ese, 1996), “Endur në tisin e kohës” (autobiografi, 1996).
Ka shqipëruar me mijëra vargje nga poetë të shumtë si Hygo, Lamartin, Bodler, Myse, Ronsar, La Fonten, etj, 28 sonete të Shekspirit, sonete dhe poezi të Dante Aligierit, Petrarkës, Lermontovit etj.
Veprat e autorëve francezë të shqipëruara nga Kokona janë “Gobseku” i Balzakut, “Zadig” dhe “Kandidi (Shpirtçiltri)” i Volterit, “Sidi” dhe “Horaci” i Kornejit etj.
Ka kthyer në shqip nga anglishtja “Nata e dymbëdhjetë”, “Ëndrra e një nate vere”, “Dy zotërinj nga Verona”, “Masë për Masë”, “Timoni nga Athina” të Shekspirit, “Saga e Forsajtëve” të Gollsuorthit, “If” të Kipling, “David Koperfildi” të Dikensit, “Bankieri” i L. Uollerit, Major Barbara” e G. B. Shout, “Plaku dhe Deti” dhe “Lamtumirë Armë” të Heminguejit, etj.
Nga rusishtja ka sjellë në shqip “Ana Karenina” të Tolstoit, “Fundërrinat” e Gorkit, “Vajza e Kapitenit” e Pushkinit, ‘Pylli rus” i Leonovit etj.
Gjithashtu ai ka kthyer në frengjisht poezi nga Naim Frashëri, Asdreni, V. Pasha, Migjeni, Poradeci etj.
Kokona do të njihet gjithnjë si hartuesi i parë i fjalorëve më të mëdhenj të gjuhës frënge në shqip dhe anasjelltas, si edhe i një fjalori shqip-anglisht.
Vedat Kokona është dekoruar me titujt “Kalorës i Urdhërit të Letërsisë dhe Arteve” dhe “Oficer i Palmave Akademike” nga Republika Franceze (1996) si dhe me titullin “Doktor Honoris Causa” i Universitetit të Tiranës në 1998.
Një nga shprehjet e tij më të bukura është:
"Zakonisht, librat e kujtimeve apo të memuarëve, siç i quajnë ata të përparuarit, i shkruajnë njerëzit “e mëdhenj”, burra shteti të dëgjuar, gjeneralët e politikanët zëkumbues që e luajnë si në bixhoz fatin e njerëzimit, që me një fjalë goje që e merr era, ose me një shkrim, shtrijnë përtokë mijëra jetë; që mbajnë në robëri pesëdhjetë a shtatëdhjetë vjet e më shumë miliona njerëz dhe që i merr pastaj dhe historia!"