Mbi Trashëgiminë Kulturore

Trashëgimia kulturore përfshin trashëgiminë materiale dhe jomateriale, si një tërësi  kulturore, mbartëse të kujtesës historike dhe identitetit kombëtar, që kanë rëndësi shkencore ose kulturore. 

Trashëgimia kulturore përfshin trashëgiminë materiale (të tillë si ndërtesat, monumentet, peizazhet, librat, veprat e artit dhe objektet e ndryshme), dhe trashëgiminë jomateriale, kulturën shpirtërore, (të tilla si folklori, traditat, gjuha dhe njohuritë tradicionale). 

Pasuri kulturore materiale është tërësia e pasurive të luajtshme e të paluajtshme që, kanë interes artistik, historik, arkeologjik, arkitektonik, urbanistik, etnografik, arkivistik, bibliofilik, si dhe objekte të tjera, të përcaktuara ose parashikuara nga ligji si bartës të pasurive të qytetërimeve. 
Pasuri kulturore jomateriale janë vlerat kulturore jomateriale, praktikat, paraqitjet, shprehjet, njohuritë, dijebërja, veglat, objektet, artefaktet e hapësirat kulturore që i krijojnë dhe bashkëshoqërojnë ato, të cilat, bashkësitë, grupet dhe individët i pranojnë si pjesë përbërëse të trashëgimisë së tyre kulturore. Ato krijohen dhe përcillen brez pas brezi, të ndikuara nga mjedisi e historia, të cilat u japin atyre identitet dhe vazhdimësi biokulturore. 
Pasuri peizazhi kulturor janë pjesë territori, karakteri i të cilave është formuar nga veprimi i faktorëve natyrorë dhe/ose njerëzorë, si dhe nga ndërveprimi i tyre, që kanë interes historik, kulturor, natyror, morfologjik dhe estetik. 

Trashëgimia kulturore materiale ndahet në dy grupe të mëdha:

a)Trashëgimia kulturore materiale e paluajtshme
b)Trashëgimia kulturore materiale e luajtshme

Në grupin e trashëgimisë kulturore materiale të paluajtshme bëjnë pjesë të gjitha dëshmitë me karakter arkitektonik të lidhura me një vend dhe kontekst natyror të përcaktuar. Ato janë rezultat i veprimtarisë ndërtimore dhe planifikuese të së kaluarës dhe përfaqësohen nga ndërtime individuale të thjeshta ose me vlera të mëdha arkitekturore, objekte banimi ose me karakter shoqëror, kulti apo inxhinierike si dhe hapësira dhe sheshe publike. Në to përfshihen monumente të veçanta apo që gjenden në grup(komplekse), në gjendje të plotë apo rrënoja dhe që dalin në pah si rrjedhojë e gërmimeve arkeologjike; vepra të veçanta apo ansamble urbane, rurale, historike, arkitektonike ose etnologjike;objekte teknologjike,industriale,transporti apo ushtarake të së kaluarës.
Në grupin e trashëgimisë kulturore materiale të luajtshme përfshihen objekte, funksioni dhe stabiliteti i të cilave nuk lidhet me vendosjen në një vend të caktuar në hapësirë, por integriteti i tyre ruhet edhe pas zhvendosjes në vende të tjera nga ai i origjinës. Në këtë grup bëjnë pjesë objekte të lëvizshme arkitektonike ose pjesë të tyre, objekte arkeologjike të nxjerra në dritë nga gërmimet arkeologjike, krijime artistike të të gjitha llojeve, arkiva dhe koleksione arkivore, dorëshkrime dhe botime me vlera të veçanta historike dhe bibliografike, koleksione numizmatike, filatelike e të artit, vegla pune dhe mekanizma të përdorimit të përditshëm, vlera të veçanta artizanale, etnografike dhe historike, teknologji të prodhimeve të traditës, objekte vetiake të figurave të shquara historike, objekte të koleksioneve muzeore dhe të galerive të artit të vëna në mbrojtje shtetërore.
Trashëgimia kulturore jomateriale ose shpirtërore, nënkupton praktikat, paraqitjet, shprehjet, gjuhën, njohuritë dhe krijimtarinë popullore, si dhe veglat, objektet, artizanatin dhe hapësirat kulturore që bashkëshoqërojnë ato, që bashkësitë, grupet dhe, kur është rasti, individët i pranojnë si pjesë përbërëse të trashëgimisë së tyre kulturore. Kjo trashëgimi kulturore jomateriale, përcjellë brez pas brezi, është krijuar në shekuj e në vijimësi nga bashkësitë dhe grupet në funksion të mjedisit të tyre, të ndërveprimit të tyre me natyrën dhe të historisë së tyre, dhe u jep atyre ndjenjën e identitetit dhe vazhdimësisë, duke ndihmuar kështu për promovimin e respektit për diversitetin kulturor dhe të krijimtarisë tradicionale njerëzore.
Trashëgimia shpirtërore përfshin krijimtarinë artistike tradicionale të një komuniteti, përmes vlerave që transmetohen gojarisht ose me mjete të tjera, të cilat në thelb pasqyrojnë kulturën dhe identitetin e pjesëtarëve të tij. Vlerat e trashëgimisë shpirtërore krijohen në lidhje të ngushtë me trashëgiminë materiale dhe etnografike të banorëve si dhe në unitet me peizazhin që i rrethon ata. Për këtë arsye, trashëgimia shpirtërore shndërrohet në zëdhënësen e spikatur të identitetit kulturor të popujve përmes muzikës, valles, kostumeve, veglave muzikore, mjeteve tradicionale të jetesës etj.
Në trashëgiminë kulturore jomateriale ose shpirtërore bëjnë pjesë:
1. Përdorimi i gjuhës në veprat letrare. 2. Folklori gojor i ruajtur në kujtesë, i shkruar ose i regjistruar. 3. Folklori vokal, koreografik dhe instrumental. 4. Zakone dhe doke tradicionale. 5. Besime dhe bestytni të traditës. 6. Zejet e ndryshme tradicionale.