Përmbytjet

Përmbytjet janë fatkeqësi të shpeshta natyrore të cilat mund të kenë përmasa lokale - kur prekin lagjet ose bashkësitë më të vogla, ose përmasa të mëdha - kur prekin tërë pellgun e lumenjve dhe numrin më të madh të komunave. Koha kur ndodhin përmbytjet ndryshon nga rasti në rast. Përmbytjet në viset rrafshinore zhvillohen ngadalë, gjatë disa ditëve, në dallim nga përmbytjet vërshuese të cilat zhvillohen shpejt, ndonjëherë edhe pa shenja të dukshme. Përmbytje të tilla formojnë dallgë të rrezikshme dhe shkatërruese, të cilat marrin me vete llum, gurë, drurë dhe mbetje të tjera mjedisore. Përmbytjet shkaktohen edhe kur niveli i ujit në lumenj rritet aq shumë sa vjen deri te shpërthimi i ujërave nentokësore deri tek vërshimi mbi diga. Ato shkaktohen, gjithashtu, edhe kur për shkak të presionit të ujit dëmtohet diga dhe mundësohet depërtimi i tij. Përmytjet mund të shkaktohen edhe nga tejmbushja e digës për shkak të prurjeve të mëdha të ujit - gjë që shkakton përmbytje të ngjashme me ato vërshuese, por me përmasa shumë më të gjera dhe më katastrofale. 
Përmbytjet mund të ndodhin kudo. Madje edhe në përrenj shumë të vegjël, lumenj të vegjël, kanale shkarkimi ose kanale të shiut, të cilat duken të parrezikshme, por mund të shkaktojnë përmbytje me përmasa të mëdha.

Udhëzimet për parandalimin e përmbytjeve në rajonet e rrezikshme

  • Gjatë periudhës kur nuk ka përmbytje silluni me përgjegjësi; mos hidhni mbetje në lumenj, përrenj dhe kanale.
  • Nëse mbetja është më e madhe në shtratin e lumenjve dhe në kanale, drejtohuni për ndihmë shërbimit kompetent komunal.
  • Në qytete, kur për shkak të shirave të mëdha është shtuar shkarkimi i ujit, mos hidhni mbetje dhe mos i mbuloni pusetat të cilat shërbejnë për shkarkimin e ujërave atmosferike.
  • Sipas mundësisë, përgatisni thasë të cilët në rast përmbytjeje mund t’i vini në hyrje dhe të mbyllni të gjitha vendet në shtëpi nëpërmes të cilave mund të hyjë uji.
  • Mos ngrini diga për të mbledhur ujë gjatë stinës së verës.

Udhëzimet për sjelljen gjatë përmbytjeve

  • Njoftoni me anë të radios, televizionit dhe internetit.
  • Bëhuni të vetëdijshëm se përmbytjet vërshuese janë të mundshme. Nëse ekziston rreziku, menjëherë kaloni në katet më të larta. Mos pritni instruksione për ta bërë këtë.
  • Qëndroni larg nga kabllot elektrike.
  • Largohuni nga vendet të cilat janë të njohura për shembje dhe rënie gurësh.
  • Mos i pengoni ekipet e shpëtimit në punën e tyre.

Si të sillemi nëse evakuimi është i domosdoshëm?

  • Merrni gjërat e domosdoshme dhe nëse keni mundësi braktisni shtëpinë në mënyrë të organizuar për t’u strehuar në vend të sigurtë.
  • Bëhuni bashkëpunues me ekipet e shpëtimit.
  • Nëse jetoni tatëpjetë lumit nga penda, informohuni cili është sinjali për alarm; sa kohë ju nevojitet që të largoheni dhe cili është kufiri i sigurt për t’u larguar në rast të shembjes së saj. 
  • Përmes mjeteve të informimit publik përcillni gjendjen dhe paralajmërimet për vërshimin e mundshëm.
Nëse keni kohë, është e këshillueshme që:
  • të siguroni shtëpinë tuaj;
  • të fikni automatin dhe të fikni të gjitha pajisjet elektrike;
  • të fikni të gjitha aparatet elektrike;
Nëse gjeni kohë të siguroni shtëpinë tuaj në këtë mënyrë, mos i prekni pajisjet elektrike nëse jeni me këmbë në ujë.

Udhëzim në rast se duhet ta braktisni shtëpinë

  • Mos dilni kur uji ka vërshuar në rrugë. Të ecurit nëpër ujë me thellësi 15 cm mund të ndikojë që të rrëzoheni në ujë. Nëse duhet të kaloni përmes ujit - ecni atje ku uji nuk lëviz. Përdorni shkopin që të kontrolloni thellësinë e ujit dhe fortësinë e tokës nën ujë.
  • Mos hyni me makinë në zona ku ka vërshuar uji. Në rast se ju rrethon uji vërshues, dilni nga makina dhe, nëse mundësisht është e sigurt, ngjituni në një vend ku nuk ka ujë. 
  • Mos i kaloni rrëketë dhe përrenjtë as me këmbë dhe as me makinë. 
  • Evakuoni kafshët shtëpiake, e nëse këtë nuk mundeni ta bëni, i lironi nga objektet në të cilat gjenden.
  • Jini të gatshëm në rast se duhet të braktisni shtëpinë– përgatitni valixhen ose ndonjë çantë me dokumente personale dhe me gjërat më të nevojshme (elektrikun e dorës, bilbilin, mushamanë, rroba të ngrohta, këpucë për shi-sipas mundësisë çizme gome,shishe me ujë të pijshëm, tranzitor, bateri rezervë, shkopa , litarë, etj.

Si të silleni pas përmbytjes

  • Dëgjoni raportet në lajme për furnizimin me ujë, si edhe a është e sigurt të pihet uji.
  • Shmangjuni vërshimit të ujrave sepse mund të jenë të ndotur me llum, vaj, benzinë ose mbeturina të kanaleve të zeza. Gjithashtu, uji mund të jetë nën tension të rrymës elektrike nga kabllotë nëntokësorë.
  • Shmangjuni ujit që është në lëvizje.
  • Kini kujdes në rajonet nga të cilat uji vërshues është tërhequr, pasi rrugët mund të jenë të dëmtuara dhe të rrezikshme.
  • Kthehuni në shtëpitë tuaja vetëm pasiqë shërbimet kompetente të shpallin se kthimi është i sigurt.
  • Mos i përdorni aparatet elektrike para se të kontrollohen.
  • Pastroni dhe dezinfektoni të gjitha sipërfaqet.
  • Qëndroni sa më larg nga ndërtesat të cilat janë të rrethuara me ujëra vërshuese.
  • Duhet të keni kujdes me rastin e hyrjes në ndërtesa për shkak të dëmtimeve të fshehura që mund të jenë krijuar.
  • Lironi gropat e dëmtuara septike dhe sistemet e tjera të kanalizimit sa më shpejt të jetë e mundur - nëse janë dëmtuar mund të jenë rrezik i madh për shëndetin.
  • Pastroni dhe dezinfektoni çdo gjë që është lagur. Llumi që ka mbetur pas vërshimit të ujit, mund të përmbajë mbetje kanalizimi dhe kimikate.
  • Nëse vëreni kafshë të ngordhura, njoftoni shërbimin kompetent në numrin e telefonit 128.