Shërbimi Këshillimor Bujqësor (Ekstensioni Bujqësor)
Bashkia Tiranë, në kuadrin e Politikave të zhvillimit të zonave rurale të Tiranës, me qëllim nxitjen dhe zhvillimin e bujqësisë dhe blegtorisë, po ndërmerr një fushatë për këshillimin e fermerëve dhe sensibilizimin e tyre mbi kultivimin e tokave bujqësore, përshtatjes së kulturave me nevojat e tregut dhe përdorimit sa më efikas të aseteve që ata disponojnë.
Shërbimi Këshillimor Bujqësor (ekstensioni) është një nga instrumentat e rëndësishëm për realizimin e politikave të zhvillimit rural që ka për detyrë të kontribuojë në rritjen e prodhimit bujqësor dhe të ardhurave të fermerëve, nëpërmjet përzgjedhjes, përgatitjes dhe shpërndarjes së informacionit si dhe menaxhimit më të mirë të fermës, strategjisë së marketingut dhe financave.
Në thelb, ky shërbim ka si qëllim t’u ofrojë fermerëve asistencë teknike dhe ekonomike në teknologjinë e prodhimit bimor, blegtoral, sigurimin e inputeve cilësore, tregjeve, çmimet, legjislacionin, menaxhimin e fermës, mundësitë e kreditimit, përpunimit, etj.
Një numër i madh aktorësh punojnë, veprojnë dhe janë operativ në fushën e agrobiznesit dhe bujqësisë. Nisur nga detyrat dhe roli i saj, specialistët e Drejtorisë së Zhvillimit Ekonomik Rural/ Bashkia Tiranë duhet domosdoshmërisht të bashkëpunojë me të gjithë aktorët e sistemit bujqësor. Në këtë këndvështrim, njohja, informimi, kontaktet dhe bashkëveprimi me ta, janë detyra parësore e kësaj drejtorie, e cila duhet të angazhojë të gjitha strukturat e veta për një rol aktiv e gjithëpërfshirës në zhvillimet aktuale dhe perspektive të bujqësisë.
Një nga aktorët që kjo drejtori bashkëpunon ngusht për realizimin e shërbimit këshillimor, janë specialistët e Zyrave të Administrimit dhe Mbrojtjes së Tokës pranë Njësive Administrative Rurale si dhe specialistë të Agjencisë së Ekstensionit Bujqësor. Falë këtij bashkëpunimi, specialistët e Drejtorisë së Zhvillimit Ekonomik Rural me anë të seminareve që zhvillojnë në kuadër të Shërbimit Këshillimor, kanë për qëllim t’u paraprijnë problematikave që hasin fermerët me prodhimet bujqësore dhe blegtorale. Ndaj, përzgjedhja e temave që trajtohen përgjatë takimeve me fermerët bëhet mbi bazën e problematikave që janë hasur në kulturat bujqësore në prodhim gjatë vitit të kaluar dhe ato të cilat mendohet të jenë më të predispozuara të shfaqen gjatë vitit kur do të zhvillohet seminari.
Procedura për dhënien me qira të tokave bujqësore të pandara
I. Kategoritë e tokave bujqësore që jepen me qira nga bashkia
Tokat bujqësore që mund të jepen me qira nga bashkia janë:
1) tokat bujqësore, të cilat në datën 1.8.1991 janë regjistruar si të tilla në regjistrat kadastralë, si dhe kanë qenë në përbërje të ish-kooperativave bujqësore dhe kanë mbetur pa u ndarë sipas dispozitave të ligjit nr. 7501, datë 19.7.1991 “Për tokën”, të ndryshuar, dhe të ligjit nr. 8312, datë 26.3.1998 “Për tokat bujqësore të pandara”, për shkak të refuzimit të marrjes së tyre në pronësi nga familjet bujqësore; (toka bujqësore me prejardhje nga ish-kooperativat bujqësore);
2) sipërfaqet e tokave të dhëna në pronësi të komunave ose bashkive, të regjistruara në regjistrat kadastralë në kategorinë e resurseve pyll, tokë me bimësi pyjore, kullotë dhe livadh, si dhe sipërfaqet e tokave të pafrytshme, të cilat më pas kanë kaluar në kategorinë e resursit tokë bujqësore, sipas kritereve dhe procedurave të përcaktuara në nenin 11/1 të ligjit nr. 8752, datë 26.3.2001 “Për krijimin dhe funksionimin e strukturave për administrimin dhe mbrojtjen e tokës”, të ndryshuar.
II. Procedura për dhënien me qira të tokave bujqësore
Toka bujqësore, jepet me qira vetëm në rastet e shfrytëzimit të saj për veprimtari bujqësore.
Vlerësimi i kërkesave do të realizohet mbi bazën e kritererve të mëposhtme:
- Teknologjinë që do të aplikohet në kultivimin e bimëve, si dhe në përpunimin e produkteve;
- Investimet kryesore mbi infrastrukturën (kullim, ujitje, sistemimin etj.), të shprehura në tregues, fizikë dhe monetarë, si dhe investimet e lidhura me mbjelljen e kultivimin e bimëve dhe me përpunimin e produkteve etj.;
- Ndikimin e investimit në rritjen e numrit të të punësuarve në komunën ose bashkinë përkatëse;
- Propozimin për çmimin e ofruar për marrjen e tokës bujqësore me qira (lekë/ha në vit).
Mënyra e përllogaritjes së kritereve të vlerësimit të kërkesë-ofertave për marrjen me qira të tokës bujqësore është përcaktuar me Udhëzimin nr. 13, datë 15.1.2013 të Ministrit të Bujqësisë, “Për miratimin e përmbajtjes dhe formës së KONTRATËS TIP për dhënien me qira të tokave bujqësore, të pandara”.
Çmimi dysheme i dhënies së tokës bujqësore me qira, si në rastin e paraqitjes së një kërkese, ashtu dhe në rastin e paraqitjes së dy ose më shumë kërkesave për të njëjtën sipërfaqe, nuk mund të jetë më i ulët se 6 000 (gjashtë mijë) lekë/ha, në një vit kalendarik
Ndaj vendimit të KQTBP-së (Komisioni i Qiradhënies të Tokave Bujqësore të Pandara) mund të bëhet ankim brënda 10 ditëve te Ministri i Bujqësisë, ose brënda 30 ditëve në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Tiranë.
Me përfundimin e afateve të ankimit, Kryetari i Bashkisë lidh kontratën e qirasë me subjektin e shpallur fitues, gjithashtu ngarkohet për monitorimin e zbatimit të detyrimeve kontraktuale gjatë gjithë kohëzgjatjes së kontratës.
III. Afatet e qirasë
Afatet e qirasë për tokat bujqësore që jepen në përdorim nga bashkia me procedurë konkurimi janë si më poshtë:
a) Deri në 10 (dhjetë) vjet, kur destinohen për kultivim të bimëve të arave, bimëve eterovajore dhe atyre dekorative. Në këtë rast, madhësia e sipërfaqes së tokës bujqësore që jepet me qira nuk mund të jetë më e vogël se madhësia e sipërfaqes së parcelës, sipas së cilës rezulton e regjistruar në dokumentacionin kadastral të DAMT-së, ose sa madhësia e sipërfaqes së parcelës, sipas së cilës ajo reflektohet në hartën treguese të tokës “HTR”, pranë ZVRPP-së.
b) Deri në 35 (tridhjetë e pesë) vjet, kur destinohen:
a) për krijimin dhe kultivimin e vreshtave;
b) për krijim pemëtoresh me specie dru frutorë, mosha biologjike e të cilëve përkon me këtë kohëzgjatje kultivimi dhe me rentabilitet ekonomik;
c) për ndërtim serrash e kultivim të bimëve në to;
d) për fidanishte. Në këtë rast, madhësia e sipërfaqes që jepet me qira, nuk mund të jetë më e vogël se 0.5 ha.
c) Deri në 99 (nëntëdhjetë e nëntë) vjet, kur destinohen:
a) për krijim ullishteje;
b) për krijim pemëtoreje me dru frutorë, si kulturat arrore dhe specie të tjera, mosha biologjike e të cilave përkon me këtë kohëzgjatje. Në këtë rast, madhësia e sipërfaqes që jepet me qira, nuk mund të jetë më e vogël se 1 ha.
IV. Kuadri ligjor
• Ligj nr. 8312 datë 26.03.1998 “Per tokat bujqësore të pandarë”, i ndryshuar.
• Vendim i KM nr. 531 date 21.08.1998 “Për tokat bujqesore të pandara”.
• Udhëzim i KM nr. 1 datë 18.07.2012 “Për procedurat e dhënies me qera te tokes bujqesore te pandara”, i ndryshuar.
• Udhëzim nr. 10 date 13.09.2012 “Për mënyrën e përllogaritjes së kritereve të vleresimit të ofertave për marrjen me qira të tokës bujqësore të pandare”.
• Urdhër i Ministrit të Bujqësisë nr. 13, datë 15.1.2013 “Për miratimin e përmbajtjes dhe formës së KONTRATËS TIP për dhënien me qira të tokave bujqësore, të pandara”.