Shpërndaje
Ekosistemi i startup-ve në Tiranë
Guidë informuese
Shkurt 2019
Parathënie
Ekosistemi i mbështetjes së startup-eve në Shqipëri është zhvilluar dukshëm sidomos gjatë viteve të fundit. Një ekosistem për startup-e duhet kuptuar, si një ndërlidhje ndërmjet sipërmarrësve të rinj, mentorëve, investitorëve, universiteteve, korporatave të mëdha, organizatave të ndryshme (fizike ose virtuale), institucioneve publike për të mbështetur krijimin dhe zhvillimin e sipërmarrjeve të reja.. Mbështetja fillestare për gjenerimin e planeve të biznesit që janë financiarisht të qëndrueshme dhe modele të zbatueshme nga idetë e para krijuese, është zakonisht ajo që e bën dallimin në mes të përpjekjeve të suksesshme dhe atyre që dështojnë. Kjo mbështetje vlen vecanërisht për kompanitë e reja në fushën e inovacionit që zakonisht iniciohen nga individë ose grupe entuziastësh të teknologjisë të cilëve u mungon arsimimi në sipërmarrje si dhe arsimi formal për menaxhim të biznesit.
Më poshtë po ju paraqesim një guidë, mbi ekosistemin e startup-ve të krijuar në Shqipëri (qendra, platforma, organizata, insitucione, evente etj.) të cilat mbështesin në forma të ndryshme krijimin dhe zhvillimin e startup-eve në Shqipëri.
1. Qendra
Ofiçina (Enterpreneurship &Innovation Lab)
Oficina është një iniciativë strategjike e fokusuar në ndihmën dhe zhvillimin e industrisë të teknologjisë në Shqipëri. Ofiçina zhvillon një program të përvitshëm akseleratori për statup-et e teknologjisë së lartë.
Ofiçina gjithashtu ofron programe dhe evente të tjera të shumta për sipërmarrësit dhe profesionistët e rinj të cilët dëshirojnë të zhvillojnë aftësitë e tyre të biznesit, të shfrytëzojnë e-skills dhe netëork.
http://www.oficina.al/
Protik ICT Resource Centre
Protik ICT Resource Centre është një qendër e financuar nga qeveria shqiptare dhe partnerë ndërkombëtarë e cila synon nxitjen e zhvillimit të teknologjisë tek të rinjtë shqiptarë duke organizuar aktivitete lokale dhe me karakter global, si konferenca, sesione informimi apo konkurse që u japin mundësi të rinjve të marrin pjesë në to. Qendra ofron gjithashtu mundësi akselerimi për sipërmarrjet e reja.
http://www.protik.org/
Qendra Rinore Tiranë
Qendra Rinore Tiranë hapur me mbështetje të Qeverisë Shqiptare, ofron hapësirat e saj falas për mbajtjen e aktiviteteve nga të rinjtë, në fusha të ndryshme, angazhimit social dhe humanitar dhe organizime mbi teknologjinë.
http://tiranarinore.gov.al/
Dutch Hub- Your Cooworking Space in Tirana
Dutch Hub- Your Cooworking Space in Tirana është një hapësirë pune në qytetin e Tiranës, e cila i vjen në ndihmë çdo profesionisti në kërkim të një zyre. Nëpërmjet disa paketave të ofruara kjo qendër synon që t’i përshtatet nevojave individuale të secilës mënyrë të punuari, duke u treguar fleksibël dhe dashamirës ndaj çdo kërkese. Gjithashtu, Dutch Hub ofron ambiente për kryerjen e trajnimeve dhe seminareve, duke mos përjashtuar hapësirat për kryerjen e eventeve.
Dutch Hub synon krijimin e një komuniteti profesional, i cili ka filluar të ndërtohet, por nevojitet ende të fuqizohet me pjesëmarrjen e një numri akoma më të lartë individësh. Fokus i këtij komuniteti është shkëmbimi midis profesionistëve, ku secili prej tyre mund të kontribuojë me ide sipërmarrëse dhe bashkëpunuese.
http://dutchhub.al/
2. Organizata dhe platforma
Startup weekend Tirana
Startup weekend Tirana është një rrjet global i udhëheqësve dhe sipërmarrësve të pasionuar misioni i të cilëve është për të frymëzuar, edukuar dhe fuqizuar individët, ekipet dhe komunitetet.
http://communities.techstars.com/albania/tirana/?fbclid=IwAR2uoqukQUTLhuQ6D8ta578pWLjkTb17sfe_TEs2DTY08efI4DskLhr-kxc
Startup Grind Tirana
Startup Grind Tirana prezanton një forum të ngushtë të komunitetit për themeluesit dhe sipërmarrësit për të mësuar nga startup-et më të suksesshme dhe për të shkëmbyer eksperiencat më të mira midis tyre.
https://www.facebook.com/StartupGrindTR/
Yunus Social Business Balkan
Yunus Social Business Balkans (YSBB) përshpejton dhe financon bizneset sociale në Shqipëri, Bosnjë dhe Hercegovinë, Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi dhe Serbi. Ofron burime njerëzore, trajnerë dhe mentorë për sipërmarrësit përmes një programi të strukturuar të përshpejtimit të biznesit. Për bizneset më premtuese sociale, YSB Balkans ofron financim dhe gjithashtu mbështetje pas investimeve.
http://www.ysbbalkans.com
Open Labs Hacker Space Albania
Open Labs është organizata e parë hackerspace në Shqipëri. Qëllimi i saj është të ndajë njohuritë duke përdorur mjete të hapura që janë në dispozicion përmes teknologjisë. Organizon evente javore në fushën e teknologjisë.
http://www.openlabs.cc
The Swiss Entrepreneurship Albania
Swiss EP në Shqipëri është një pjesë integrale e ekosistemit të sipërmarrjes në Shqipëri. Punon ngushtë me organizatat e ekosistemit, ekipet e startup-eve dhe startup individë, mediat që raportojnë në fushën e sipërmarrjes dhe të gjithë aktorët e tjerë që janë të angazhuar në këtë fushë..
Në bashkëpunim me organizatat e ekosistemit, mbështet dhe lehtëson programet e akselerimit, evente, seminare, leksione, takime, pitches, trainime etj.
https://www.facebook.com/SWISSEPAlbania/
Global Oppurtinities Albania
GO Albania është një organizatë joqeveritare e cila synon të arrijë përparimin social dhe ekonomik në Shqipëri nëpërmjet një shumëllojshmërie të qasjeve që ndihmojnë dhe zhvillojnë sipërmarrjen dhe mendimin sipërmarrës.
http://www.go-albania.org
Idea Make it in Albania
Sipërmarrës të rinj, apo që kanë një ide biznesi, kanë mundësi të bëhen pjesë e projektit IDEA, program që mbështet zhvillimet inovative për sipërmarrësit në Shqipëri, financuar nga GIZ.
IDEA ofron një paketë të plotë trajnimi me metodologjine CEFE për kompetenca dhe aftësi për biznes, tre muaj këshillim, dhe dy muaj mentorim
https://www.facebook.com/ideaalbania/about/
3. Programe dhe evente
UK-Albania Tech Hub
UK-Albania Tech Hub është një program i ri për të mbështetur partneritetin midis Shqipërisë dhe Britanisë së Madhe në sektorin e teknologjisë, i cili synon nxitjen e startup-eve në këtë fushëë në Shqipëri dhe krijimin e mundësive për të bërë biznes me Mbretërinë e Bashkuar. Kjo është një iniciativë e re që mbështet aftësitë e ndërmarrësisë.
http://ukalbaniahub.com/?fbclid=IwAR0wFmhUAgU-rTw_PBGrXUBwQVpsQnPvwE5Q6kn2lYJIohAlU13brudLQWE
ICT Awards
Objektivi i këtij evenimenti të përvitshëm është identifikimi dhe shpërblimi i profesionistëve të shquar, udhëheqësve të suksesshëm, inovatorëve, profesorëve, femrave inovatore dhe projekteve të shërbimeve publike dhe yjeve në ngritje të cilët gjatë një viti kalendarik kanë arritur të lënë gjurmë pozitive dhe të japin kontribut në sektorin e gjerë të ICT-së.
http://www.ictawards.com
Samiti i Startupeve Evropiane
Startup Europe është një iniciativë e Komisioni Evropian pjesë e strategjisë Digital Single Market. Startup Europe ëestern Balkans Netëork është në patronazhin e Startup Europe dhe synon të lidhë aktorët kryesor të ekosistemit të startupeve në Ballkanin Perendimor. Ai përbëhet nga gjashtë anëtarë: Seavus Education Development Center, Spark, Digitalizuj.me, Serbia Startup, Oficina Shqipëri dhe ICK Kosovë.
https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/startup-europe-summit-2019
4. Engjëjt e biznesit
Çfarë është një engjëll biznesi?
Një engjëll biznesi është një individ i pavarur, i cili ofron kapital për zhvillimin e një biznesi. Në rastin më tipik janë njerëzit me të ardhura të larta që synojnë të ndihmojnë sipërmarrës të rinj për të realizuar një ide biznesi, duke e financuar me paratë e tyre.
Kapitali mund të ndihmojë një ide të zhvillohet dhe të kthehet në një kompani, dhe të ofrojë bazën fillestare për fillimin e operacionit dhe prodhimit të produktit apo shërbimit të synuar.
Investitori privat nuk ofron vetëm paratë, por gjithashtu është i interesuar të përfshihet në projekt duke marrë rolin e mentorit. Ata investojnë kohën si dhe lidhjet e tyre në rrjetin e gjerë të njohjeve, me qëlim zhvillimin e sipërmarrjes së propozuar.
Çfarë e përkufizon një engjëll biznesi?
Investitorët engjëj janë të dallueshëm nga kategoritë e tjera të investitorëve nga faktorët e mëposhtëm:
- Ata investojnë paratë e tyre në projekt, më shumë nga çdo të investonte një sipërmarrës kapitalist;
- Ata marrin vetë vendimet në lidhje me investimet që bëjnë;
- Ata investojne në varësi të qëndrueshmërisë së projektit, me qëllim fitimin;
- Qëllimi i tyre kryesorë është kthimi i investimit (ROI).
Ekzistojnë kategori të ndryshme të tipologjive të engjëjve të biznesit. Ata mund të jenë të ndërlidhur në kuadër të furnitorëve, klientëve, apo edhe konkurentëve. Gjithashtu mund të jenë edhe të palidhur, që nënkupton individë të cilët nuk kanë operuar më parë në sektorin e konceptuar dhe propozuar nga ideja e biznesit.
Engjëjt e biznesit në thelb ofrojnë një urë lidhëse mes një ideje biznesi dhe një kompanie që është e zhvilluar mjaftueshëm për të marrë fonde nga një sipërmarrje kapitaliste.
Si mund të gjej një engjëll biznesi?
Mënyra më e mirë për të tërhequr një investitor është nëpërmjet një prezantimi të mirëmenduar. Koncepti i business pitch konsiston në prezantimin e idesë së biznesit tek një investitor apo një grup investitorësh, kontakt i cili mund të fillojë nëpërmjet postës elektronike, letrave zyrtare, apo një bisede të rastësishme. Sidoqoftë, duhet mbajtur parasysh fakti që investitorët marrin një numër të konsiderueshëm propozimesh, ndaj është e vështirë të përcaktosh se cili është momenti më i duhur për të hedhur hapin e parë.
Në Shqipëri ky koncept është ende ne fillesat e tij por më poshtë, gjeni disa faqe ndërkombëtare ku ofrohen mundësi të ndryshme:
https://angel.co/
https://apx.ac/angel-investors/?gclid=Cj0KCQiA-onjBRDSARIsAEZXcKZyEpl_1ZvyokgEBeVY1GAydEEpPlF1QSrcTlVpBHgXRBpESZCYRp8aAl2PEALw_wcB#wpforms-32637
https://www.eu-startups.com/2017/12/top-40-business-angels-that-are-rocking-europe-and-help-startups-grow/
https://gust.com/
https://www.forbes.com/sites/tanyaprive/2013/12/16/20-most-active-angel-investors/#4c72c042566a
https://www.angelinvestmentnetwork.co.uk/
https://www.angelinvestmentnetwork.us/
http://www.usangelsinvestors.com/
https://www.startupgrind.com/
https://www.vestbee.com/cee-startup-challenge/
Shpërndaje