Zall-Herr

Vështrim i përgjithshëm

Territori i Zall- Herrit ndodhet rreth 15 km nga qendra e Tiranës dhe 9 km nga Kamza, pozicionuar përreth luginës së lumit Tërkuzë i cili rrjedh në pjesën veriore të Tiranës dhe derdhet në lumenjtë Tirana dhe Ishëm. Lumi Tërkuze me gjatësi 30 km, përshkon zonën e Zall-Herrit nga lindja në perëndim.
Territori është kodrinor-malor dhe lartësia është nga 55 metra deri në 400 metra mbi nivelin e detit. Maja më e lartë është mali i Priskës së Vogël (1217m). 
Territori i Zall-Herrit përfshin 10 fshatra të cilët kanë një popullsi rreth 11300 banorë. Brenda territorit ndodhen disa njësi ushtarake, madje nga ato më të rëndësishmet, Forcat Komando dhe Trupat e Reagimit të Shpejtë. 
Veshjet Popullore të zonës të Zall Herrit shquhen për stilin e tyre interesant dhe të veçantë. 

Histori

Në territorin e Zall-Herrit gjenden gjurmë të banimit që në lashtësi. Në fshatin Priskë e Vogël ekziston një rrënojë kishe me toponimin “Qisha”, që si një dialektore vjen nga thellësitë e shekujve. Rrënoja e mbetur është vetëm 7 m2 dhe rreth 5m lartësi ndërkohë që sipërfaqja rrethuese është 4000 m2 në një “pllajë” me gurë të mëdhenj të gdhendur. Sipas arkeologëve objekti i kultit daton në shek. XII (e.s). 
Edhe në këtë territor koha ka lënë pa diskutim gjurmë të sundimit nga perandoria osmane. Mendohet se qytetërimi katolik ka vijuar deri në fund të shekullit XVIII (Mbishkrimet me gjuhën e perandorisë osmane datojnë rreth vitit 1826). 
Partia “Lëvizja e Legalitetit” e krijuar në vitin 1943 zhvilloi një pjesë të veprimtarisë së saj në fshatin Zall-Herr. Mbështetësi kryesor i kësaj partie ishte Kapiten Xhemal Herri, me origjinë nga ky fshat dhe pjesëtar i ushtrisë së Mbretit Zog I.  Në shtëpinë e tij në Zall-Herr më 31 korrik 1943 u mblodhën delegatët e dy organizatave, Partisë Komunistë Shqiptare dhe Ballit Kombëtar.
Zona e Zall Herrit identifikohej para viteve 90′ me një prej regjimenteve ushtarake më te rëndësishme në regjimin komunist, atë të tankeve 5009.

Ekonomi dhe mjedis

Ekonomia bazohet kryesisht në prodhimin bujqësor dhe blegtoral. Fshatrat e zonës së Zall-Herrit janë të pasura me pemë ulliri të cilat në disa fshatra si Radheshi krijojnë një kurorë të gjelbër piktoreske.
Me zhvillimin e bujqësisë në vitet 70-të disa fshatra të kësaj zone u karakterizuan nga prodhimet e kultivareve të veçantë të perimeve dhe drufrutorëve. Veçojmë kultivarin e patëllxhanit “Zall – Herr” si dhe kultivarin e pjeshkës “Alberto”. 
Një ndër bimët më karakterizuese të zonës së Zall – Herrit është dhe mareja (Arbutus Unedo), e njohur për prodhimin e rakisë së maresë dhe të mushtit të saj.
Të ardhurat kryesore të familjeve fermere të zonës janë nga produktet si ulliri, vaji i ullirit, disa perime, mjalti, qumështi, etj. Bashkia e Tiranës ka ndërmarrë iniciativën e promovimit të këtyre produkteve bio përmes festave lokale, të cilat po kthehen në një traditë promovimi produktesh bujqësore e blegtorale në zonat rurale që rrethojnë kryeqytetin.