Kisha e Shën Mërisë në Brrar dhe Varri monumental i Skurajve
Text size
Kjo kishë e ndodhur në fshatin Brrar daton që në vitin 1201. Sipas dokumenteve të kohës kisha e Shën Mërisë së Brrarit ishte e ndërtuar me gurë të latuar, dyshemeja e saj ishte me mermer shumë të zgjedhur, kambanorja e saj prej guri dhe balte të pjekur. Kjo kishë ishte një nefshe. Ajo përbëhej nga naosi dhe narteksi (8 x 5,36 m). Brenda në narteks në murin lindor, ka dolë në shesh një varr i ndërtuar me gurë gëlqerorë, me mbishkrim që mban datën 1201.(1) Kisha është pikturuar herë pas here. Pikturat e murit që ndajnë naosin me narteksin janë më të hershme. Piktura është me teknikë bizantine. Veç vlerave të arkitekturës dhe të pikturës murale, vlera të veçanta në këtë kishë paraqet pllaka ballore e varrit kryesor.
Monument kulture i kategorisë së parë me rëndësi historike dhe kulturore kjo kishë kishte një pozicion të rëndësishëm në organizimin religjioz të hapësirës Durrës – Ohër.
Në kishën e Shën Mërisë, varri kryesor i narteksit i ka shërbyer një familjeje. Ajo zbukurohet me një arkadë prej pesë harqesh të barabartë. Pesë harqet secili me nga një kryq në mes, nënkuptojnë varrosjen e pesë personave në këtë varr, data i përket vitit 1201.
Gjatë gërmimeve u gjet edhe një pllakë guri e skalitur bukur, konfigurimi i të cilës u përdor për stemën e Bashkisë Tiranë. Pllaka ruhet sot në muzeun arkeologjik të Tiranës.